محمد نمازی
محمد نمازی، از تاجران موفق و از خانواده‌های خوش‌نام و بزرگ شیرازی بود که جزو خیّرین و نیکوکاران روزگار به‌شمار می‌آمد و با وجود سالیان مدید اقامت در ایالات متحده آمریکا، منشأ پدید آمدن آثار خیریه و ابنیهٔ عام المنفعهٔ بسیاری، به ویژه در زادگاه خود، شهر شیراز گردید.
| شناسنامه | |
| 1275 ه.ش | تولد |
| فروردین 1351 ه.ش | درگذشت |
| علت درگذشت | |
| محوطه بیمارستان نمازی | آرامگاه |
| ایرانی | ملیت |
| اسلام | دین |
| شیعه | مذهب |
| - | دیگر نام ها |
| - | تحصیلات |
| - | دانشگاه |
| فعالیتهای اقتصادی - کارهای خیر | زمینه فعالیت |
| - | سبک |
| - | سال های فعالیت |
| - | آثار مهم |
| - | جایزه ها |
| - | وبگاه رسمی |
| - | همسر |
| حسن - سوزان | فرزندان |
| حاج محمد حسن نمازی | والدین |
زندگی نامه
تولد
محمد نمازی، فرزند حاج محمد حسن نمازی، در سال ۱۲۷۵ ه.ش در شیراز زاده شد. دوران کودکی را در هند و چین گذراند. سالهای جوانی را در شیراز و تهران سپری کرد. در سال ۱۳۰۳ ه.ش به قصد سیاحت به آمریکا رفت، اما این سفر سرنوشت وی را تغییر داده و نزدیک به سی سال در آنجا اقامت کرد. خاندان تاجر نمازی از خانواده‌های سرشناس و خیّر شیراز از دوره زندیه و قاجاریه می باشند. افراد این خانواده دارای تجارت خانه‌های بزرگ در کشورهایی همچون هند، چین، هنگ کنگ و مصر بوده‌اند به طوری که یکی از افراد این خانواده ه که در قاهره تجارت خانه داشته است به وزیر اقتصاد جمال عبدالناصر منصوب می‌گردد. حاج محمد حسن نمازی در اواخر دوره قاجاریه که بیماری‌های گوناگون در شیراز شیوع داشته و تعداد زیادی افراد بی سرپرست و بی‌پناه در شیراز زندگی می‌کرده‌اند اقدام به ایجاد یک نوانخانه - گداخانه بزرگ در دروازه کازرون جهت اسکان افراد بی سرپناه و همچنین ایجاد یک دواخانه (درمانگاه) در خیابان قاآنی می‌نماید. وی سپس در سال ۱۳۰۴ ه.ش اقدام به وقف درمانگاه می‌نماید و درآمد یکی از ساختمان‌های خود در کشور چین را جهت هزینه‌های این درمانگاه اختصاص می‌دهد.دوران جوانی
تجارت با کشتی، راه‌اندازی کمپانی کشتی‌رانی (شبه‌جزیره و شرق) و حضور در صنعت بانکداری و راه اندازی بانک «انگلیس و ایران» و بانک «هنگ‌کنگ» از مهم‌ترین فعالیتهای این خانواده است. با مرگ پدر، این فرزندش محمد نمازی بود که راه او را ادامه داد و البته قدم‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی بزرگی هم در زمینه کارهای خیریه برداشت. محمد نمازی در شیراز به دنیا آمد ولی با پدر به هنگ کنگ رفت و دوران کودکی را در این منطقه گذراند. او با بازگشت پدر به شیراز سالهای نوجوانی را در شیراز و جوانی را در تهران سپری کرد و بعد برای ادامه تحصیل به امریکا رفت. محمد نمازی در سال 1344 ه.ش مدتی به عنوان وزیر مشاور در کابینه حسین علاء انتخاب شد و با همکاری چند وزارتخانه دیگر به بررسی وضعیت بحرانی صنعت نساجی در آن دوره پرداخت و توانست راه‌حل ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یی را پیشنهاد کند.درگذشت
حاج محمد نمازی، خیّر بزرگ سلامت کشور، در 20فروردین 1351 ه.ش در شیراز و در بیمارستانی که خود تأسیس کرده بود درگذشت و پیکر وی نیز بنا بر وصیتش در محوطه بیمارستان نمازی دفن شد.سمت و فعالیت ها
فعالیت های اجتماعی
محمد نمازی گرچه مقیم آمریکا بود ولی بیشتر عمرش را در خاور دور گذراند و در فاصله جنگ جهانی دوم توانست تجارت دریایی موفقیت آمیزی در هنگ کنگ به وجود آورد. او در این مدت با بازرگانی میان شرق دور و آمریکا، توانست به ثروت قابل توجهی دست یابد.عشق به ایران برای او همیشه زنده بود و پس از موفقیت در فعالیتهای اقتصادی به ایران بازگشت. درسال1323 ه.ش در بحبوحه خاتمه جنگ جهانی دوم، پس از مراجعت به کشور خود و مشاهده اوضاع نابسامان مردم شهر شیراز که از درد و رنج بیماری‌های لاعلاج و فراگیر در عذاب بودند، تمامی هم و غم خود را برای ایجاد مرکزی طبی و بهداشتی برای درمان مردم فقیر و ناتوان مصروف داشت.
شادروان نمازی، پس از مشورت با اهل فن به این نتیجه رسید که بیشتر امراض و بیماری های شایع شده به دلیل دسترسی نداشتن به آب آشامیدنی سالم و بهداشتی است. درآن زمان امراض گوناگونی نظیر “حصبه و وبا” جان عده زیادی از مردم شهر شیراز و دیگر نقاط ایران را می گرفت و اکثر قریب به اتفاق پزشکان یکی از راه‌های عمده درمان این بیماری‌ها و ریشه‌کن ساختن آنها را تصفیه و سالم سازی آب شرب مردم می‌دانستند.
بنابراین مرحوم نمازی با سرمایه شخصی خود و به کمک دوستان و نزدیکان خویش در صدد احداث تصفیه خانه و لوله کشی آب شهری برآمد که این امر با همت بلند وی تحقق یافت و شیراز اولین شهر ایران بود (که قبل از تهران در سال1327 ه.ش تکمیل شد) که از نعمت آب لوله کشی سالم بهره‌مند شد.
پس ازاینکه مرحوم نمازی ازاین امر فراغت حاصل کرد، اقدام به خرید یکی از بهترین و مصفّاترین باغ های شهر شیراز به نام باغ کفشگر نمود و بیمارستان نمازی را(که در ابتدا به بیمارستان پانصد تختخوابی شهرت داشت) در آن بنا نهاد. ساخت بنای بیمارستان در سال 1331 ه.ش آغاز شد و در سال1334 ه.ش به بهره برداری رسید.
پس ازآن به منظور اداره بهتر و استفاده از پیشرفته‌ترین علوم پزشکی و دستاوردهای علمی روز دنیا، بنیادی به نام بنیاد ایران را بنیان نهاد که اعضاء آن عبارت بودند از هیئت مدیره و مشاورین عالی‌رتبه و پزشکان مجرب و تحصیل‌کرده. وظیفه بنیاد ایران، نظارت بر امور بیمارستان و توسعه آن بود. پس ازثبت رسمی بنیاد ایران توسط مرحوم نمازی، ایشان به منظور دوام و بقاء مرکز مذکور با تنظیم سندی اقدام به وقف بیمارستان نمود تا این مجتمع خدماتی درمانی عظیم برای همیشه و تا ابد برای خدمت‌رسانی به مردم پابرجا بماند.
سایر فعالیت ها
احداث آموزشگاه عالی پرستاری نمازی شیرازراهاندازی پرورشگاه نمازی
تأسیس هنرستان نمازی
تأسیس بنیاد خیریه‌ای به نام بنیاد ایران در واشنگتن در سال1328 ه.ش (سازمان خیریه بنیاد ایران، در زمینۀ ایجاد مؤسسات عام‌المنفعه در ایران فعالیت داشت)
و کارهای خیریه بسیار دیگر، فهرستی از کارهایی است که نه یک سازمان بلکه یک شخص، با بخشیدن مقدار قابل توجهی از ثروتش، به تنهایی برای شیراز انجام داده است.
موقوفات
وی با خود عهد بسته بود در صورت موفقیتش در امور اقتصادی، بخشی از درآمد خود را صرف امور خیریه کند. او در ابتدا تصمیم بر تأسیس مجتمع بهداشتی درمانی داشت، اما سپس متوجه علت پدید آمدن بسیاری از بیماری‌های گوارشی و واگیردار شد، و دانست با نوشیدن آب‌های غیربهداشتی این بیماری ها در سطح شهر شیوع پیدا می‌کنند. پس تصمیم بر آن گرفت تا در رفع این مشکل، دست به اقدامی بزرگ بزند. در آن زمان هنوز تهران نیز از آب لوله کشی برخوردار نبود و آب شهر به صورت سنتی و غیر بهداشتی تامین میشد. با موافقت شهرداری شیراز، شرکتی به نام بنگاه آب شیراز تأسیس کرد، تا شهرداری با استفاده از دو رشته آب قنات، آنها را تصفیه کند و از طریق لوله در اختیار ساکنان شهر قرار دهد. در اردیبهشت 1324 ه.ش محمد نمازی با بنگاه الکساندر گیب (مهندسین مشاور) قراردادی برای مطالعه طرح و تنظیم عملیات لوله کشی امضا کرد. پس از مطالعه مشخص شد آب قنات‌ها حتی نصف جمعیت فعلی را کفایت نمی‌کند و آوردن آب به این شهر، نیازمند 20 کیلومتر لوله کشی است، از این‌رو طرح استفاده از منابع آب زیرزمینی از طریق چاه عمیق را ارائه داد. اجرای این طرح با تأسیس شرکت سهامی، عرضه سهام و تامین سرمایه شروع شد. از آنجا که سرمایه شرکت برای اجرای طرح کافی نبود، تعدادی از سهامداران، سهم خود را به محمد نمازی فروختند و او هزینه اجرای طرح را بر عهده گرفت. حفر 10 حلقه چاه، ایجاد تصفیه خانه بزرگ، دستگاه تلمبه‌زنی برای انتقال آب به مخزن، ایجاد کارخانه برق مستقل برای تامین انرژی مورد نیاز تلمبه زنی و ایجاد شبکه لوله اصلی و فرعی برای توزیع آب به منازل، بخشی از این پروژه بود. چون سرمایه شرکت برای هزینه لوله کشی، کافی نبود، وی 10 میلیون ریال از درآمد موقوفه بیمارستان نمازی را به عنوان وام در اختیار بنگاه آب شیراز گذاشت، تا امکان لوله کشی فراهم شود. این طرح در ابتدا ساده می نمود و تصور میشد تنها به ساختمان‌های تصفیه خانه و یک شبکه اصلی لوله نیاز باشد و مجموعاً بیش از 20 میلیون ریال هزینه نداشته باشد، اما هزینه اجرای آن چند برابر برآورد اولیه تمام شد. صاحبان خانه‌های شخصی، هزینه لوله کشی فرعی را با پرداخت حق انشعاب تامین کردند. در خرداد 1327 ه.ش لوله‌های اصلی نصب شد و در سال بعد ساختمان تصفیه خانه و کارخانه برق احداث شد و سرانجام این طرح پس از پنج سال در شهریور 1329 ه.ش به نتیجه رسید. در آغاز کار، مناطق جنوبی شهر از تأمین مخارج لوله کشی ناتوان بودند، از این‌رو شیر عمومی نصب شد. به روایتی مبالغه آمیز تا پایان سال 1331 ه.ش حدود 12 هزار خانه از لوله کشی آب برخوردار شدند. لوله کشی شیراز تقدم پیشگیری بر درمان را نشان می‌داد و این امکان را فراهم می‌کرد که از بیماری‌های گوناگون ناشی از آب غیربهداشتی جلوگیری شود. پس از این اقدامات برخی شهرهای دیگر نیز با استفاده از تجربه شیراز اقدام به لوله کشی کردند. نمازی تصمیم گرفت کل دستگاه لوله کشی، تصفیه خانه و. . . را وقف کند و در نهایت شرکت سهامی آب، منحل شد.در اواسط دهه 20 خورشیدی، محمد نمازی بیمارستان نمازی را تأسیس کرد. وی در این راستا یکی از بهترین باغ‌های شیراز به نام کفشگر را خریداری کرد و ساختمانی در آنجا ساخت و سپس برای ارائه آخرین تحقیقات و تکنولوژی‌های پزشکی آن را به نام بنیاد ایران در نیویورک به ثبت رساند و تعدادی از آمریکاییان ایران دوست و خیر را به عنوان هیات امنا به عضویت این انجمن خیریه درآورد. محمد نمازی ساختمان بیمارستان و ساختمان‌های دیگر وابسته به آن را وقف کرد. آنچه به عنوان حق درمان گرفته میشد صرف بیماران نیازمند میشد، زیرا آنان از پرداخت هزینه درمان معاف بودند. این بیمارستان در سال 1332 شمسی به منظور ارائه خدمات اورژانس، داخلی، قلب، اطفال، نوزادان، جراحی و اعصاب تأسیس شد و در 7 خرداد 1334 ه.ش شروع به کار کرد. نمازی در جهت پیشرفت و توسعه این بیمارستان برنامه‌هایی داشت. به عنوان مثال قصد داشت با اضافه کردن سه بلوک به شکل حرف تی انگلیسی، ساختمان قدیم را توسعه دهد اما پس از انجام کارهای مقدماتی و شروع به کار در سال 1351 ه.ش و در سن 57 سالگی دار فانی را وداع گفت.
بیمارستان نمازی طی سال های 1367 تا 1377 ه.ش به جهت ساختمانی گسترش چشمگیری داشت و در سال های 1378-1377 ه.ش بیش از 1700 دانشجوی پزشکی و 600 پرستار، دوره‌های مختلف را در این بیمارستان گذراندند. این بیمارستان تا به امروز یکی از مجهزترین بیمارستان های سطح کشور است. چنان‌که به عنوان بهترین مرکز پیوند کبد در خاورمیانه شناخته شده است که هرساله تعداد کثیری از بیماران به این بیمارستان مراجعه می‌کنند و همچنین علاوه بر این تخصص، بهترین مرکز جهت عمل دریچه قلب نیز است که از سوی پزشک معروف و توانا امیر غفران انجام می‌شود. توانایی و زبردستی این پزشک از آن‌رو زبانزد همه متخصصان شده است که عمل دریچه قلب را با کمترین شکاف بر بدن و تنها از طریق یک حفره انجام می‌دهد.
بیمارستان نمازی اولین دارنده سیستم مدارک پزشکی به شکل امروزی در کشور است. بیمارستان نمازی اولین مرکز درمانی است که عمل پیوند عضو در آن انجام شده است. اعمال جراحی پیوند کلیه، کبد، پانکراس و قلب و پیوند مغز استخوان در این بیمارستان انجام می شود. از دیگر خدمات بیمارستان نمازی، می توان به اعمال جراحی عمومی، مغز و اعصاب، اطفال، پلاستیک، اشاره کرد.
مرکز پزشکی هسته ای بیمارستان نمازی، بزرگ ترین بخش ارائه کننده خدمات در این حوزه است که استان های هم جوار را نیز تحت پوشش خدمات خود قرار داده است. از این رو جهت ادامه راه نیک، مرحوم نمازی در سال ۱۳۹۲ ه.ش بنیادی به نام (بنیاد خیریه بیمارستان محمد نمازی) تأسیس گردید که عمده هدف آن جذب خیر در راستای کمک به بیماران بی بضاعت - کمک به خرید تجهیزات بیمارستانی - کمک به ساخت ، عمران و آبادی این بیمارستان می باشد.
اندیشه / نظرات
بخشی از متن وقف‌نامه بیمارستان نمازی که توسط شادروان نمازی تهیه شد:
«نظر به اینکه ثروت و دارایی افراد، اگرچه شرعاً شخصی می باشد ولیکن اخلاقاً ودیعه است که به صاحبان ثروت سپرده شده تا با کمال امانت و دوربینی، برای ترقی نوع خود صرف نماید؛ اینجانب تصمیم گرفتم قسمت عمده دارایی خود را در حیات خود، وقف امور عام المنفعه و خیریه نموده و بدین وسیله به گذشتگان تأسی کرده و دِین خود را به نیاکان اداء و وظیفه اجتماعی و اخلاقی را نسبت به آیندگان به جا آورم. »شادروان محمد نمازی در بخشی دیگر، هدف و نیت خود را از تأسیس و راه‌اندازی مرکز آموزشی درمانی نمازی، چنین بیان می‌کند:
«هدف و منظور از ایجاد مرکز طبی و بهداشتی مزبور این نبوده و نیست که مانند بیمارستان‌های معمولی دیگر، فقط محلی برای آسایش بیماران باشد که چند روز یا چند ماه درآنجا بخوابند و استراحت کنند بلکه منظور اصلی آن است که این مرکز، مکانی برای دستیابی به پیشرفته ترین علوم پزشکی رایج درجهان و تعلیم و آموزش پزشکانی مجرب برای معالجه بیماران دراین شهر و میهن عزیزمان باشد. »بنا بر وصیت ایشان، فرازهایی از این وقف‌نامه بر سردر بیمارستان نمازی، نوشته شده است.
در نگاه دیگران
سایت
هر ساله در سالروز درگذشت بزرگترین واقف معاصر کشور، مرحوم محمد نمازی، برنامه های مختلفی در شیراز برگزار می شود و امسال (1399 ه.ش) نیز این سنت حسنه را با رونمایی از طرح گلکاری نام وی در محوطه فضای سبز، بیمارستان نمازی شیراز انجام شد.منابع:
1. ویکی پدیا
2. مرکز آموزشی درمانی نمازی
3. گنجینه سلامت
4. وبسایت تجارت فردا
5. اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران
مجله راسخون مرتبط
تازه های مجله راسخون
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}